اگه ميخواهيد بدونيد چرا آيکون ها در طراحي سايت هميشه بهترين راه حل ممکن نيستن اين مقاله رو بخونيد، بعلاوه اينکه تو اين مقاله چند تا راهکار براي حل مشکلاتتون داده ميشه.
تو پيام هاي دريافتي ايميلتون، يا توي فيسبوک، يا هر گوشه اي از دنياي وب که سرک بکشيد، ميتونيد آيکون ها رو ببينيد که گاهي در کنار متن و گاهي هم به جاي متن ميان.
اما اگه يادتون باشه در اصل آيکون خيلي قبل از ظهور وب و طراحي تجربه کاربري استفاده ميشد. و چه توي وب و چه قبل از اون، هدف از استفاده از آيکون هميشه اين بوده که پيامو با زبان تصاويري که براي همه قابل فهمه برسونيم.
براي اينکه به اين هدف برسيم، دو تا چيز لازمه:
    تصوير آيکون براي بيشتر مردم قابل درک باشه
    همه مردم از اون تصوير يک معناي واحد برداشت کنند
وقتي آيکون هر دو تاي اين ويژگي ها رو داشته باشه، ميشه بگيم که آيکون قوي اي محسوب ميشه. مثلا نمادهاي مذاهب بزرگ جهان رو ببينيد. اگه تو يه سميناري شرکت کرده باشيد، اگه هر کدوم از نمادهاي صليب، ستاره شش پر يا هلال ماه رو ببينيد سريع ميتونيد متوجه بشيد که نماد کدوم مذهبه. شايد به نظرتون اين مثال بي ارتباط بياد، چون که ما فقط در مورد کامپيوتر از کلمه آيکون استفاده مي کنيم، اما در زبان انگليسي يعني نماد، و در واقعيت هم آيکون و نماد هر دو تصويري هستن که معني خاصي دارن. پس مي بينيد که مثال بي ربطي هم نزدم.
اما تو دنياي ديجيتال، آيکون ها با يه سري مسائل چالشي مهم روبرو هستن. يکيش اينکه ممکنه دائمي استفاده نشن.
پس اجازه بديد يه نگاه دقيق تر به اين مسئله بندازيم و ببينيم چطوري ميشه تو اين حوزه کار کرد.
درک جهاني و عدم درک در جهان
يکي از مشکلات، وسعت استفاده از يه آيکونه. شايد لازم باشه به نوعي استانداردسازي بشه مثلا از طرف يه مقام دولتي استفاده از يه آيکون اجباري بشه.
مسئله اينه که مردم هميشه يه برداشت مشترک از آيکون ها ندارن. تفاوت هاي فرهنگي و حتي شخصي رو برداشت ما از معني يه آيکون اثر ميذارن و بعضي وقتا اين برداشت هاي متفاوت مشکل ساز ميشه.
اگه يه آيکوني براي مردم تازگي داشته باشه، بر اساس تجربه هاي قبليشون و نشونه هاي موضوعي که آيکون توش استفاده شده، تفسيرش مي کنن.
اين هم ميتونه به نفع طراح آيکون باشه هم به ضرر.
مثلا علائم راهنمايي و رانندگي معمولا براي هر منطقه جغرافيايي خاص خودشه و بيشتر راننده هايي که تو کشور رانندگي مي کنن هم از مردم همون کشورن، اگر هم مسافر يا مهاجر باشن، حتما با مطالعه قبلي وارد اون کشور شدن. پس بايد علائم راهنمايي و رانندگي هر کشوري همتراز با استانداردهايي باشه که تو خود کشور معمولا بکار ميره.
از طرف ديگه، اگه بخواهيم براي يه کشور کوچيک مثلا تو وسط اروپا علائم راهنمايي و رانندگي طراحي کنيم، حتما بزرگراه هاي بين المللي از اين کشور رد ميشن، پس بايد استانداردها و زبان راننده هايي که ممکنه از کشورهاي اطراف از اون منطقه رد بشن هم مد نظر قرار بديم. بنابراين بايد فرهنگ و زبان کشورهاي بيشتري رو بررسي کنيم.
محدوديت هاي فرهنگي
اگه نمادي رو براي کل جهان طراحي مي کنيد، بد نيست به اين نکته هم توجه داشته باشيد که ممکنه همون مشکلي که براي ترجمه زبان هاي مختلف پيش مياد براي ترجمه نمادها هم پيش بياد. يه آيکون ميتونه براي فرهنگ هاي مختلف معاني متفاوتي داشته باشه و همون حس گيج کنندگي و سردرگمي رو داشته باشه که هميشه ميگيم براي کاربرپسند بودن سايتون، تو طراحي تجربه کاربري و رابط کاربري بايد ازش دوري کنيد.
مثلا آيکون چشم رو در نظر بگيريد. آيکون چشم معمولا تو رابط هاي کاربري به معني "مشاهده" استفاده ميشه. اگه کسي پيشينه اي درباره نماد چشم نداشته باشه، قطعا با ديدن چشم، همين مشاهده رو برداشت مي کنه. اما تو بعضي مناطق، چشم معاني بدي داره، مثلا چشم شيطان، چشم حسود و چشم زدن.
بکارگيري
آيکون هم مثل بقيه راههاي ارتباطي، تو يک حالت دائمي تغيير معنا قرار داره و از اين نظر ديناميکه، يعني با نحوه استفاده ما تحث تأثير قرار ميگيره.
بايد همينطور که يه آيکون، معاني جديدي به خودش ميگيره، ورژن هاي قبليش کاملا از اذهان پاک بشه تا يه زبون تصويري استاندارد بتونه بوجود بياد.
تو سايتتون اگه ديديد که کاربرها با کاربرد يه آيکون خوب آشنا شدن و ازش استفاده مي کنن، پس يعني اون آيکون راه ارتباطي خوبيه. خب همچنان ازش استفاده کنيد. اگه يه دفعه معني يه نمادي رو تغيير بديد، تجربه کاربري سايتتون افت مي کنه و حس خوب کاربرها رو نسبت به سايتتون از بين ميبريد.
ابهام پيام و اينکه چرا هنوز هم کلمات اهميت دارند
از کلمات استفاده کنيد
معمولا همه تصويرو سريع تر از متن تو ذهنشون پردازش مي کنن، به خصوص وقتي معني تصويرو بدونن.
ولي با اين وجود نميشه فقط از نماد استفاده کرد. خيلي وقت ها شايد بهتر باشه با يه توضيح مختصر با کلمات، پيام آيکون رو شفاف کنيد و خيال مخاطبينتونو از بابت کليک کردن رو آيکون راحت کنيد. اينجوري اعتماد به نفس کاربر هم ميره بالا و در نتيجه نسبت به سايتتون حس خوبي ميگيره.
پس هر چند که آيکون ها سريعتر تو مغز پردازش ميشن، اما کلمه ها قابل اعتماد ترن و اگه آيکون در کنار کلمه استفاده بشه تکميله.
طراح هاي رابط کاربري هر روز بيشتر از قبل به سمت استفاده همزمان آيکون و کلمه رو ميارن. درسته که يه چيزايي رو از دست ميديد، ولي چيزاي مهمتري اينجوري به دست مياريد. آيکون هاي همبرگري که بخاطر نامفهوم بودنشون معروف شده بودن، الآن زيرشون يه کلمه "فهرست" مينوسن و مشکل حل شد. الآن دوباره افتادن رو دور.
از مدها دوري کنيد
از اسمش مشخصه، مد، يعني فقط تو همين دوره مد شده و قرار نيست دائمي باشه. اگه بخواهيد براي بخش هاي دوره اي و کوتاه مدت سايتتون ازش استفاده کنيد اتفاقا خيلي جالب ميشه، اما براي برنامه هايي که قراره عمر طولاني داشته باشن بهتره به همون تصاوير کلاسيک بچسبيد.
براي مثال خدمتتون يه مثالي رو ميگم که تو يه سايت خارجي در مورد کاربرد آيکون هاي توخالي، تو يه موبايل ديدم. نوشته بود "در کل برنامه خيلي خوب بود، اما تو بعضي از طراحي ها از همون طرحي استفاده شده بود که سابقا iOS7 بکار برده بود. اون طراحي سايت مناسب همون پلتفرم بودند".
همينطور که ميبينيد، برخلاف اينکه آيکون هاي تو خالي که فقط يه خط باريک داشتن، اونموقع مد بودن، اما در مقايسه با آيکون هاي تو پر انتخاب اشتباهي بود. طراح نبايد کاربرد رو فداي ظاهر کنه و کاربر رو سردرگم کنه.
اگه آيکون هاتون فقط مخصوص همون يک موقعيت خاصي که ازشون استفاده کرديد هستن، به نظرم بهتره يکم ديگه وقت بذاريد و يه آيکون ديگه طراحي کنيد.
چيزاي قديمي هميشه کلاسيک مي مونن، چون بطور دائم دارن استفاده ميشن. و بخاطر همين استفاده دائم، همه باهاشون آشنايي دارن. پس دقيقا همونيه که ما ميخواهيم. همه ازش يک معني مشترک برداشت مي کنن، چون ازش پيشينه مشترکي تو ذهنشون دارن.
آيکون هايي که فقط يه مدت مد ميشن، قابل درک نيستن و قابل درک بودن مهمترين عنصريه که کاربر از نماد هاي سايت توقع داره.
عدم نياز به توضيح
از هر 10 آيکوني که نياز به توضيح دارن، 9 موردشون با شکست روبرو ميشن. آشنا بودن يه آيکون برميگرده به تکرار مشاهدش و اگه يه آيکون خيلي اختصاصي باشه ممکنه باعث سردرگمي يا تجربه کاربري بد بشه.
اگه بخواهيد معني يه آيکون رو با يه چيز ديگه توضيح بديد، ارزششو کم کرديد.
مثل وقتي که بخواهيد کنار نماد ذره بين بنويسيد "جستجو" تا نشون بديد، اينجا ذره بين نماد بزرگنمايي نيست. اينجوري مخاطب اول آيکون رو ميبينه و متوجه ميشه يه ابزار جستجو اينجاست، و بعد دوباره ميبينه نوشته "جستجو"!
تو اين صفحه ميتونيد يه نمونه طراحي نوار جستجو بازشدني ببينيد که علامت يه ذره بين هم کنارش گذاشته. ميبينيد که نوار جستجو تو اينجا که بکار رفته مشخصه براي جستجو کاربرد داره و علامت ذره بين معنيش رو تأکيد کرده.
راه هاي بهتر شدن
آيکون ها رو حساب شده و به تعداد کم بکار ببريد
درسته که آيکون ها خيلي به درد بخورن ولي قرار نيست که هميشه همينطور دم دستي هر جا شد يکي بذاريم.
به جاش، اگه هوشمندانه و فقط براي کمک به طراحيتون ازش استفاده کنيد، پيام آيکون هاتون هم بهتر ديده ميشه و کاربر بهتر با سايت درگير ميشه. سايت هاي معروف و حرفه اي الآن همينکارو مي کنن. به جاي فهرست هاي همبرگري، جهت ياب هاي سطح بالا ميذارن و يه آيکون سلسله مراتبي بکار ميبرن. قالب هاي جديد هم، محبوب ترين صفحات سايت رو با آيکون نشون ميدن که بخاطر استفاده زيادشون، تقريبا همه با شکل آيکونش آشنا هستن و ديگه براي اينکه قسمت هاي مختلف سايت رو نشون کاربر بديم وابسته به آيکون هاي مبهم فهرست نيستيم و راههاي مختلفي پيش رومونه.
فيسبوک هم وقتي سه سال پيش قالب فهرست هاشو بازطراحي کرد، جهت يابشو به "تب بار" تغيير داد تا بهتر نحوه کاربرد مردم رو بازتاب بده.
رسوم رو در نظر بگيريد
محتاط باشيد و حواستون باشه از آيکون هاي ناآشنا استفاده نکنيد. اگر ميخواهيد يه تصوير معمول و مورد قبول اکثريت رو به چيز خاصي اختصاص بديد بايد هدفمند باشه، مثلا براي اينکه تو طراحيتون از يه مفهوم يا کاربرد غيرعادي بهره ببريد.
درک معني آيکون هايي که از قواعد و رسوم گرفته شدن، براي بيشتر مردم راحتتره و اينطوري با اعتماد به نفس بيشتري از آيکون هاي سايتتون استفاده مي کنن.
يه زمينه معني دار طراحي کنيد
آيکون هاي هم مثل زبان، معنيشونو از زمينه و شرايطي که توش بکار ميرن ميگيرن. پس با يه طراحي خوب که زمينه ي مناسبي رو آيکون هاتون بوجود مياره، معني آيکون هاتونو تقويت کنيد و کاري کنيد تو زمينه سايت بدرخشن.
مثلا يه فلش تو گوشه سمت چپ يه کتاب ديجيتال ميتونه هر معني اي داشته باشه، اما با توجه به مکان قرارگيريش، اکثرا فکرشون به اين سمت ميره که احيانا با کليک روش ميريم صفحه بعد.
البته اينم در نظر بگيريد که اين مثالي که زدم هيچ خطري نداره و کاربر اگه معنيشو متوجه نشه ميتونه خيلي راحت امتحانش کنه. اما تو کارهاي حساس تر، مثل ارسال يه مطلب جديد تو صفحات اجتماعي يا ارسال ايميل، جاي خوبي براي امتحان کردن چيزهاي تازه نيست.
آيکون مسئولانه
درباره آيکون هاي سايتتون دقيق و هدفمند باشيد و اگه به نظرتون نياز هست، با نوشتن چند کلمه توضيح بديد، و از آيکون هايي استفاده کنيد که تا حد امکان مشموليت داشته باشن. در کنار همه اينها، از يه زمينه هماهنگ با آيکون ها استفاده کنيد که معنيشونو تقويت کنيد.
يادتون باشه که آيکوني خوب و مناسب محسوب ميشه که اکثريت مردم متوجه منظورش بشن و پيامش ملموس و هميشگي باشه. اگه اين نکته رو هميشه رعايت کنيد، محاله اشتباه کنيد.